100 Exemplo de Interlingua (latino sine flexione) by Giuseppe Peano: part 7

Sunday, December 21, 2008


Here's part seven. See part 6 here, 5 here, 4 here, 3 here, 2 here, and part 1 here.

Orthographia de Deutsch.

Vocabulario de Deutsche, id es Germanico moderno, contine numeroso vocabulo tracto ex latino in tempore moderno, sub forma de nominativo, p. ex. "Solstitium (Exemplo N. 1), Abyssus 20, Futurum 97" aut ex Franco Progress 100, Theorie 100," etc.

In tempore plus antiquo, usque ad imperio Romano, deriva circa 2300 voce ex latino, per exemplo:

L. fenestra muro palatio moneta rosa lilio falso curto angelo
D. Fenster Mauer Palast Münze Rose Lilie falsch kurz Engel

Antiquo sono de ce ci mane in:

L. bacino Caesare calce calice carcere cellario ceraso cicere cista pice
D. Becken Kaiser Kalk Kelch Kerker Keller Kirsche Kicher Kiste Pech.

D. habe circa 600 voce ex Indo-Europaeo commune cum latino. Homo que cognosce uno lingua neolatino et stude uno lingua germanico, aut viceversa, debe cognosce correspondentia sequente.

|| significa "corresponse".

a || a: ab ab, agro Acker, armo Arm, axi Achse, barba Bart, pater Vater.

a longo || u: mater Mutter, frater Bruder, fago Buche.

a ante syllaba cum i || ä, e: anati(um) Ente, mari Meer, laerima Zähre, et in tempore historico, L. asino > D. Esel.

L. b cum r, si deriva ex E. et sanscrito dh, || D. t: rubro rot, barba Bart, verbo Wort, ubere Euter.

c initiale || h: cane Hun(d), capite Haupt, cela hehlen, cent(um) hund(ert), collo Hals, corde Herz, cornu Horn.

c medio: decem zehn, pecu Vieh, pisce Fisch, luce Lich(t), nocte Nacht, octo acht, duc ziehe, dic zeige, oc(ulo) Auge, preca frage.

d || z: dente Zahn, duo zwei, decem zehn, die zeige, due ziehe, corde Herz, pede Fuss, ede esse(n), quod was.

d medio, si deriva ex E. dh, || t: medio Mitte, vidua Witwe.

e ante syllaba cum i || i: L. est, G. esti || D. ist; medio Mitte; et in tempore historico, L. mespilo > D. Mispel.

f initiale, E. bh, || b: fora bohren, frater Bruder, frange brechen.

f ex E. dh || t: fa(c) tu(n), foris Tür.

g || k: gelu kal(t), genu Knie, gno(sce) kenn(en), grano Korn, gula Kehle, gusta kosten, ego ich, jugo Joch.

h || g: heri ges(tern), hordeo Gerste, horto Garten, hoste Gast, vehe (be)wege.

i || i: in in, pisce fisch.

j || j: jugo Joch, juvene jung.

l || l: linge lecken.

m || m: mater Mutter, mus Maus.

n || n: naso Nase, nepote Neffe, nos uns.

o breve || a: octo acht, longo lang, nocte Nacht, nomen Name, quod was.

p || f, v: pater Vater, pede Fuss, pelle Fell, pisce Fisch, preca frage.

qu || f, v, hw, w: quar(to) vier, quinque fünf, quod was.

r || r: recto recht.

s || s: sale Salz, sede sitze, semen Same, sorore Schwester.

sp || sp: spue speie(n), stella Stern.

t || d: tres drei, tu du, vento Wind.

v || w: vento Wind, vero wahr, vol wollen.


Orthographia de Interlingua.

Volapük elige vocabulos ex linguas nationale, et deforma illos, juxta suo grammatica. Volapük, per initiale a- indica praesente de verbo; ergo muta "academia" in "Kadem". Vp per finale -a indica genitivo; ergo voces internationale "boa, delta, panorama, villa, cholera", que in omni lingua L. A. D. F. H. I. P. R. termina in -ad, debe es deformato in Vp. Omni affixo de grammatica et de derivatione deforma elementos jam internationale.

Auctores de vario specie de interlingua expende labore et pecunia enorme in publicatione de vocabularios artificiale, insufficiente et discordante. Etiam vocabularios cum idem nomen es discordante inter se.

Discussiones de Academia contine numeroso studio de socios, super orthographia de IL in 1909-10 pag. 4 11 14 16-20 26-34 59 61-62 79 93 97 126 130-136 158 159 190 193 211-215; a. 1911 p. 9 51 68; 1912 p. 80 87 109 143.

Post isto longo studio, concordia es facto super thema latino.

Experientia probe que aliquo variante in graphia, et additione de pauco affixo grammaticale, non impedi lectura ad primo visu. Sed auctores de vocabularios et de manuales de IL debe adopta graphia latino, ut labore de illos es scientifico, duraturo et non ephemero.




100 EXEMPLO DE INTERLINGUA

cum vocabulario

Interlingua latino | Italiano | Français | Anglo | Deutsch


Nota. Vocabulo de IL, in charactere crasso, es secuto ab forma scripto in vocabulario scholastico de latino, quando isto differ ab thema: fulge fulgeo.

Versione in I. F. A. D. es in "romano", si coincide per etymologia cum latino, et in cursivo in casu contrario.

> significa: "genera vocabulos sequente".



1. Sol fuge.

= L. "sol fulget," I. "il sole splende, rifulge", F. "le soleil brille", A. "the sun shines", D. "die Sonne glänzt", H. "el sol esplende", P. "o sol refulge", R. "solçe svietit", Dano "solen skinner", Suedo "solen skenar".

sol | sole | soleil | sun | Sonne | H. sol, P. sol, Dano sol, Sued. sol. >
solare is | solare | solaire | solar | solar
solstitio um | solstizio | solstice | solstice | Solstitium
insola o | insolare | insoler | insolate | insolieren
insolatione tio | insolazione | insolation | Insolation
I. parasole | parasol | parasol | Parasol

Existentia de L. sol in Dano et Suedo, probe que voce sol es E.

fulge eo | (ri)fulge ) briller, fou(dre) | fulge(nt) | blinke; fulg(id)

Existentia de L. fulge, G. phlege, D. blinke proba due voce es E.


2. Avi vola. = L. "avis volat".

avi is | augello uccello | oiseau; avi(ation) | bird; avi(ary) | Vogel; Au(gur)
vola o | vola | voler, vola(nt) | fly, vola(til) | flegen, vola(tilisieren)


3. Oculo vide, dente ede. L. "oculus, dens edit."

oculo us | occhio, ocul(ista) | oeil, oculiste | eye, oculist | Auge, Oculist.
Latino ocu(lo) deriva ed E. oqu, probato ab A. D. et R. oko.

vide eo | vede | voir | see, (e)vide(nt) | sehen, (Pro)vide(nz).
R. vidé(tï), proba que voce es E.

dente
dens | dente | dent | tooth; dentist | Zahn; dental

ede o | mangia; inedia | manger, comestible | eat | essen. | R. jed.

0 comments:

  © Blogger templates Newspaper by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP